Początki
Początki zorganizowanych systemów obrony cywilnej sięgają jeszcze czasów I wojny światowej, kiedy to pierwsze bomby zrzucone z samolotów wojskowych m. in. na Paryż dowiodły, że w związku z dynamicznym rozwojem sztuki wojennej należy coraz bardziej liczyć się z możliwością przenikania na zaplecza wojujących stron i niszczenia obiektów cywilnych. W związku z tym w poszczególnych państwach zaczęto tworzyć zalążki systemów obronnych, chroniących wnętrze danego kraju. Jako pierwsze zaczęły konkretyzować te plany Francja, Wielka Brytania, Rosja i Niemcy, tworząc system zwany obroną przeciwlotniczą.
W odrodzonej Polsce bardzo szybko zrozumiano potrzebę organizacji systemu obronnego. Pod jego pojęciem należy rozumieć wszystkie poczynania organizacyjne, przygotowujące kraj oraz jego siły zbrojne do obrony w przypadku agresji ze strony sąsiadów. W systemie obronnym II Rzeczypospolitej można wyodrębnić takie elementy, jak struktura i funkcjonowanie najwyższych władz państwowych i naczelnych władz wojskowych, siły zbrojne oraz koncepcja ich użycia na wypadek wojny, przygotowanie obronne realizowane w układzie gospodarki narodowej oraz organizację obrony i samoobrony ludności cywilnej.
Niestety, obrona i samoobrona ludności cywilnej wydaje się być problemem najmniej znanym i dość często w historiografii polskiej pomijanym.
W okresie międzywojennym w większości państw europejskich udział społeczeństw w działaniach na rzecz obronności przyjmował różne formy przysposobienia wojskowego. Działalność ta rozumiana była przede wszystkim jako przygotowanie społeczeństwa do służby wojskowej w czasie pokoju i wojny. W Polsce przysposobienie wojskowe było jednym z ważniejszych elementów rozwijania i doskonalenia sprawności obronnej społeczeństwa. Przed przysposobieniem wojskowym stawiano przede wszystkim zadanie przygotowania młodzieży do odbycia służby wojskowej, a w stosunku do całej ludności przygotowania do obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej. Przewidywano także działania organizacyjne związane z przejściem państwa do funkcjonowania w systemie wojennym.
Zrozumienie potrzeby ochrony ludności cywilnej zaowocowało utworzeniem w 1921 roku Społecznego Komitetu Obrony Przeciwgazowej, który stanowił pierwsze zrzeszenie osób wojskowych i cywilnych, stawiające sobie za cel przygotowanie ludności cywilnej do ochrony przed skutkami ewentualnego konfliktu zbrojnego. W końcu 1924 roku Komitet Obrony Przeciwgazowej został przekształcony się w Towarzystwo Obrony Przeciwgazowej. Jednocześnie od czerwca 1923 roku funkcjonowała Liga Obrony Powietrznej Państwa, która miała na celu krzewienie idei rozwoju polskiego lotnictwa i obrony przeciwlotniczej ludności.
W 1928 roku nastąpiło połączenie obu organizacji w towarzystwo o nazwie Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Rada Ministrów rozporządzeniem z dnia 20 stycznia 1934 roku uznała LOPP za stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej.
LOPP
Przez cały okres międzywojenny najważniejsze dokonania LOPP dotyczyły wyszkolenia społeczeństwa, organizacji struktur funkcjonalnych obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej oraz zapotrzebowania
materiałowo-technicznego. Do udziału w organizacji obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej zostało zorganizowanych wielu ludzi, bowiem tylko cywilny personel kierowniczy liczył aż 70 tys. osób, a udział ludności był masowy i sięgał setek tysięcy ludzi.
Dnia 25 marca 1934 roku Sejm uchwalił ustawę O obronie przeciwlotniczej i przeciwgazowej, w której zobowiązał Radę Ministrów do określenia kompetencji władz oraz zakresu i sposobu przygotowania w czasie pokoju obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej. Powyższe unormowania prawne precyzowały zasadnicze kierunki działań w tej mierze, zasady organizowania, wyposażenia i szkolenia personelu, organizacji sieci posterunków obserwacyjno-meldunkowych, maskowania oświetlenia, budowy wzorcowych schronów przeciwlotniczych i przeciwgazowych, ratownictwa oraz zaopatrywania ludności w środki ochrony indywidualnej, tj. maski przeciwgazowe).
Chociaż stosowne rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy ukazało się dopiero w 1937 roku, to jednak ustawa O obronie przeciwlotniczej i przeciwgazowej prawnie zainicjowała proces kształtowania się sfery obronności kraju, noszącej znamiona współczesnej obrony cywilnej.
